Film van pater Jules Camps OFM, opgenomen in de jaren '70 in zijn werkterrein in het bergland van Irian Jaya. Lijkverbranding, deel II, vervolg op Lijkverbranding I (Camps 30). Deze film toont de riten voor de derde dag na het overlijden, met name de divinatie van de doodsoorzaak en het feest, Wam Ilkho, dat twee maanden na het overlijden gehouden wordt.
Inhoud
"Begrafenisrituelen II" is het eerste deel van Camps 31. Het tweede deel heet "Hotaly Pupukhe". Film: Super-8, Kodachrome II, Kleur. Lengte: Begrafenis: ca. 40 meter. Hotaly: ca. 30 meter. Lengte: Begrafenis: ca. 10 minuten, Hotaly: ca. 8 minuten. Opnamedatum: Begrafenis: juli en september 1971, Hotaly: augustus en september 1971. Plaats: Yiwika, Baliemvallei, West-Irian. Gefilmd door: J.A.E. Camps OFM.
Beschrijving van begrafenisrituelen II: begrafenisrituelen II is een voortzetting van de begrafenisrituelen uitgevoerd voor het meisje met de naam Keamente, het eerste deel is te zien als begrafenisrituelen I (Camps 30). In die film worden de rituele activiteiten van de eerste twee dagen vrijwel onmiddellijk na de dood van een persoon getoond. Deze film gaat verder met rituelen gehouden op de derde dag na de dood. Deze rituelen betreffen de waarzeggerij om de doodsoorzaak te bepalen. Onmiddellijk hierna komt een fragment over de Wam Ilkho die ook deel uitmaakt van de lange reeks van begrafenisrituelen. Deze ceremonie wordt gehouden ongeveer twee maanden na de dood van een persoon. De riten van de derde dag zijn gericht op het vaststellen van de reden waarom de persoon was overleden. Bagai wasin, muizen doden, was de benaming voor deze ceremone zoals die door informanten werd genoemd. Hoewel dit niet echt bevredigend is, is geen andere term bekend voor deze ceremonie. De activiteiten beginnen met jongens en mannen die in de velden op zoek gaan naar bagai, de ratten en muizen. De oudere broer van Keamente, Nakliak genaamd, is te zien met de su walon op zijn hoofd, waaraan de staarten van varkens die gedood zijn voor haar begrafenis, verbonden zijn. De bagai su zal worden gevuld met ratten die zijn gevangen en gedood door druk uit te oefenen op hun lichaam, totdat inwendig letsel hun dood veroorzaakt. Apmabaga is te zien met een nest ratten gevonden tijdens het zoeken. Op een gegeven moment zien de mensen een rode gloed op de wolken en vragen zich af of dit een betekenis heeft.. Wanneer de mannen tevreden zijn dat ze genoeg hebben, keren ze allemaal terug naar de uma. Een dronk uit de ioak is een van de eerste dingen die de dorstige jagers opzoeken. In de uma is de echtgenoot Watnom te zien die rouwt met twee vrouwen die van ver zijn gekomen voor de begrafenis en maar net zijn aangekomen. De muizen zijn op een bananenblad gelegd, vermoedelijk in de volgorde waarin ze gevangen zijn. Dit wordt voor de pelai gedaan door Ninarike en alleen mannen zijn toegelaten. Ninarike en Ilagabek inspecteren de ratten die zijn gevangen. Voor alle personen die sterven, zullen ze verklaren waarom zij stierven. Ilagabek ami is de moeder van Keamente en zij opent de magen van de ratten met behulp van de wam lisu. De ingewanden worden gelezen en de oorzaak van de dood wordt verteld aan iedereen. Later wordt op de darmen getrapt om ze schoon te maken en worden ze over takken gehangen. De darmen en lichamen van de ratten zullen worden gebakken op open vuur en opgegeten. De waarzeggerij door middel van de darmen heeft uitgewezen waarom Keamente was overleden. Volgens het verhaal zou Keamente zijn getrouwd met een jonge man, maar het was onmogelijk omdat hij katholiek was en een ander zou trouwen. Ze had hem een walimoken band als een teken van haar wens gegeven. De jongen werd later naar de gevangenis gestuurd voor diefstal en daar zou hij deze band hebben verbrand. Door deze daad overleed Keamente. Hoewel dit is het verhaal is volgens de waarzeggerij, blijkt de werkelijke oorzaak van de dood het gevolg te zijn van een abortus poging.
De wam ilkho is het volgende onderwerp. Wam ilkho is een ceremonieel doden van varkens, zonder duidelijke volgorde of voorgeschreven wijze. De ceremonie wordt gehouden op een later tijdstip, misschien twee maanden na de begrafenis. Bij dit ritueel is de ami van de dode verplicht om varkens voor de ceremonie te geven. Het kan worden gehouden voor één persoon die is overleden, of er kunnen een aantal ami verplichtingen tegelijkertijd worden vervuld mede voor anderen die gestorven zijn. De beschikbaarheid van varkens heeft veel te maken met de werkelijke timing van deze activiteiten. De wam ilkho hier getoond, vond plaats in de uma van Wenabubaga. De varkens werden gedood in willekeurige volgorde eenvoudig waar ze werden gevangen. De lichamen van de gedode varkens lagen verspreid in de silimo. Zij werden vervolgens uitgelegd in een rij op aanwijzing van Husuk, maar er ontstond een meningsverschil over de juiste plaats. Het kostte ongeveer een uur om het probleem op te lossen. Een man maakt een sigaret (hanom) tijdens de besprekingen. Er ontstond nog een ander probleem over een varken. Een plaatselijke hoofdman gaf een van zijn eigen varkens en de problemen waren opgelost toen een vrouw het varken mee nam. De oren en staarten werden van de geslachte varkens gesneden en het vlees werd gekookt en gegeten. Hoewel deze ceremonie wellicht meer betekenis heeft, werd dit niet waargenomen en naar alle waarschijnlijkheid is deze beschrijving onvolledig. Personen 1) Nakliak 2) Apmabaga 3) Ninarike 4) Ilagabek 5) Hoesoek 6) Watnom. Terminologie: 1) bagai wasin: het doden of vangen van muizen 2) bagai: ratten of muizen 3) walon su: speciaal net voor begrafenissen, de overledene symboliserend. 4) ioak: kalebas om uit te drinken 5) uma: kamp 6) Pelai: mannenverblijf 7) wam lisu: naald van varkensbot 8) hanom: plaatselijke tabak 9) silimo: binnenplaats. Deze beschrijving is opgesteld door Larry L. Naylor, Southern Illinois University, in samenwerking met JAE Camps OFM, en met medewerking van van lokale informanten. De belangrijkste informanten waren hier: Kirilmo, Uwo en Hanoma. Zie ook begrafenisrituelen IV (Camps 32) en Wam Ilkho Pelabe I en II (Camps 34 A en 34 B).
